عبداله صادقی و شرح دوران مکتب و مدرسه در طایفه مالکی(قسمت اول)

شرح مکتب خانه ها ی دهه 30 در طایفه مالکی

اگرچه در نسل های قدیم طایفه مالکی قطعاً افراد با سواد و اهل دانش وجود داشته اند، لکن متاسفانه اطلاعات دقیقی از اسامی و جزئیات آن ها دردست نیست. در نسل های بعد باسواد طایفه مالکی میتوان از مرحومان ملا شیروان اسدپور، ملا قربان اسدپور، ملا خداداد اسدپور، ملا حسنقلی رنجبر نام برد که متاسفانه همگی دار فانی را وداع گفته اند. از زنانی که سراغ دارم علیرغم این که مدرسه نرفته بودند ،دارای دانش و معلومات قابل توجهی بودند : مرحومه مشهدی جان بی بی رئیسی همسر مرحوم رئیسعلی و مرحومه مادرم:مشهدی قمر مرادی،همسر مرحوم حسین صادقی را می توان نام برد.

آخرین بچه هایی که پا به مکتب خانه گذاشتند

در نسل های بعد اطلاعاتی که داریم مربوط به اواخر دهه 30 می باشد. در این دوره افراد زیر،پا به مکتب گذاشته اند :

از روستای پریشان : شیرزاد اسدپور، خانم زرافشان اسدپور ، منصور مهربان، کرامت مرادی /از روستای هلک : زریرصادقی ، اسفندیار سرداری ،نادر امیری ، محمدعلی میرشکاری ، عبداله صادقی ، محمدرضا رئیسی ، امامقلی نوعپرست /از روستای دهپاگاه : حیدر میرشکاری ، جهانگیر حبیبی ، وفادار ژوبین /از روستای قلات نیلو: رمضان پیروزمند،فضل اله مرادی ، زالی جمشیدی  ،هادی شیخی ، خداکرم ملک زاده، خانم سکینه حسن زاده /از روستای عرب فامور: حیدر عباسی ، ، بیژن خسروی، اردشیر خسروی، خسرو ساسانی ،پرویز ساسانی

کتاب های مکتب خانه ها

کتاب هایی که در آن زمان تدریس می شد قرآن کریم بود و حیدربیگ و فلک ناز ،شاهنامه فردوسی

آخرین ملایانی که در طایفه مالکی تدریس داشتند

آخرین ملایی که زمان ما مکتب داری می کرد مرحوم ملا شکراله ساسانی از طایفه کاعلی شیری و روستای قلات نیلو بود و بعلاوه مرحوم غلامشاه همتی ساکن دهپاگاه .هر دو این ها قبل از  سال 1340 مکتب دار بوده اند.مکتب ما در زمان تدریس ملا شکراله ساسانی در قلات نیلو و در سایه سنگهای بزرگی تشکیل می شد که هم اکنون هم این سنگ های عظیم الجثه در کنار گردنه قلات نیلو وجود دارند. در سرحد کوه بیل هم کلاس درس ما در گود (میدان)پشت چشمه غرغری و حوالی بزمک در زیر سایه درختان بید یا درختان گلابی موجود در آن جا و یا  یورد آب ریزک (که هر دو در محدوده مراتع طایفه کاعلی شیری هستند)برگزار می شد.

امکانات مکتب خانه

در مدرسه برای زیرانداز، بوته های سبز چویل را فرش می کردند . بعضی وقت ها روی چویل ، نَمَد هم می انداختند . بچه ها به جای تخته سیاه از لوح های فلزی استفاده می کردند و برای نوشتن هم از  مُرکّب و گچ آب شده. بدین صورت که هر دانش آموز یک  نی قلم و یک قوطی مرکب به همراه داشت و  با استفاده از آنها  روی لوح فلزی مربوط به خود می نوشت .

بچه ها برای پاکیزگی و بهداشت خود در آن زمان ها دیگ بزرگی را سر چشمه و یا جویبار نزدیک یورد می بردند و با گرم کردن آب، در پناه درختان حمام می کردند.

حمایت های والدین دانش آموزان از ملاها

هر دانش آموز درسال مبلغ 50تومان به عنوان دستمزد به ملا پرداخت می کرد. والدین سعی داشتند تا جایی که امکان داشت از کمک به ملای مکتب و خانواده اش دریغ نداشته باشند. به نحوی که برایش گوشت کهره و بره ،مرغ، ماست و روغن می بردند. در کنار این ها  هر دانش آموزی که قرآن را ختم می کرد یک راس کهره یا بره و بجز این ها مرغ ،خروس ،روغن، پول و حتی تریاک ماهانه به آن ها می دادند.

مازاد بر همه این ها در هنگام کوچ ایل ،برای حمل و نقل اسباب و اثاثیه ملا ،خانواده های دانش آموزان کمک می دادند . البته ملای ما انصافا آدم با سوادی بود.

معیار قبولی در مکتب

نحوه قبولی در مکتب خانه هم بدین شکل بود که هر دانش آموزی که قرآن و به عبارتی دو جزوه ها را بدون غلط می خواند قبول می شد.

تنبیه در مکتب خانه ها

تنبیه دانش آموزان : ملّا دستور می داد یک دسته ترکه تر از درختان جنگلی نزدیک کلاس می چیدند و می آوردند . هر دانش آموزی که از دید ملّا تخلفی کرده بود آن دسته چوب را از او خرد می کردند . البته اگر خلافش بیشتر بود او را فلک می کردند. یعنی پای دانش آموز خطاکار را بین دو چوب بزرگ و کلفت می بستند و دو نفر هم روی سینه او می نشستند تا تکان نخورد .آن وقت ملا یا شخص دیگری ، با دسته چوب های نازک و تر را  آن قدر بر کف پای او می زدند تا خونی  شود.

آغاز تعلیمات ابتدایی در طایفه مالکی

تا این که حدوداً اوایل مهر ماه 1340حیدر محمدی از روستای گاوکشک وارد منطقه مالکی نشین شد .

بچه هایی که آن روزها با هماهنگی والدین و آقا معلم در کلاس حاضر شدند با اسامی ذیل بودند:

از روستای هلک : آقایان لشکر نوربخش ،امیر جعفری ،عزیز ماندنی زاده ، محمدعلی میرشکاری ، ، شهباز رئیسی ، پوران ثوران ،آقارضا امیری،اکبر امیری،قربان عوض زاده ،قربان رئیسی ،مظفر آخوندی، رمضان امیری، سلیمان آخوندی،شاه رضا رئیسی،غضنفر دهقان،عنایت ثوران ،خداخواست احمدی، بهمیار مهدی پور

از روستای دهپاگاه : کرم کریمی، جهانگیر حبیبی ،مهدی میرشکاری،محمد قلی غلامپور،بهلول همتی، الیاس کرمی، امراله علی پور، خانم حبیبی ،خانم کریمی،محمد نسیمی ، احمدعلی نسیمی و بیگم کرمی

از روستای قلات نیلو: رمضان پیروزمند،فضل اله مرادی ،زالی جمشیدی، الماس شیخی ،هادی شیخی ، خداکرم ملک زاده،  سکینه حسن زاده

از روستای پریشان : شیرزاد اسدپور،عبدالله صادقی، فاطمه اسدپور،اکبر رنجبر، محمودباباخانی(شاهپور) ، غلامرضا قشقایی، محمد قشقایی، سرمست سرداری، زرافشان سرداری، خانم ماه بس سرداری ،عبدالکریم رنجبر، گلی کرمی(شنگل)

سطح بندی دانش آموزان در اولین کلاس درس رسمی

معلم برای تعیین سطح و کلاس بندی دانش آموزان ابتدا از دانش آموزان بزرگسال که سابقه رفتن به مکتب داشتند امتحان می گرفت و با در نظر گرفتن نمره و سایر اطلاعات بدست آمده آن ها را رتبه بندی می کرد: اول دوم سوم تاچهارم . ورودی های جدید هم بالتبع در کلاس اول جای می گرفتند.

بچه هایی که اطلاعات خوبی داشتند و ممتاز بودند در صف اول و بقیه در صف های بعدی قرار می گر فتند. در میان این دانش آموزان مرحوم محمد علی میرشکاری از لحاظ نمره و اطلاعات از بقیه سرتر بود.

از طایفه مالکی بیشتر بدانید